Italiaanse ‘bonsai ondernemingen’ presteren als reuzen

Dat veel ondernemingen in Italië tot het mkb behoren is algemeen bekend. Maar een recent Italiaans onderzoek laat zien hoe enorm het aandeel van kleine en zeer kleine ondernemers is in de Italiaanse economie. En hoe goed die ‘bonsai ondernemingen’ presteren.
Cijfers van een recent onderzoek door de CGIA (Confederazione Generale Italiana degli Artigiani, een gerenommeerd instituut dat kleine ondernemers, ambachtslieden en vrije beroepen steunt, marktonderzoek uitvoert en statistische gegevens verstrekt) schetsen een – zelfs voor Italianen – verrassend beeld.

Fiscale prestaties
Zo hebben kleine ondernemingen en zzp’ers – die onder de scope van het onderzoek vielen – de Staatskas in 2017 gespekt met 43,9 miljard euro aan belastingen en accijnzen. Dat is 53% van het totaal aan belangrijkste belastingen in het Italiaanse economische systeem. Middelgrote en grote ondernemingen namen de overige 47% voor hun rekening.

Kleine bedrijven, grote werkgevers
Ook wat betreft werkverschaffing blijken de kleine ondernemingen in Italië van groot belang: als de publieke sector als werkgever buiten beschouwen wordt gelaten, vormen de bedrijven met minder dan 20 werknemers samen de grootste werkgever van het land: 56,4% van de werkenden is werkzaam bij zo’n klein bedrijf. Deze micro-ondernemers vertegenwoordigen jaarlijks ook nog eens 40% van de landelijke toegevoegde waarde, een aandeel dat in geen enkel ander land in de EU wordt gehaald. Typisch Italiaans dus, zulke ‘bonsai ondernemingen’ die fiscaal en economisch presteren als reuzen.

Keerzijde van de medaille
Italië lijdt onder de relatieve afwezigheid van grote bedrijven. Sinds het begin van de jaren ’80 was Italië een koploper in sectoren als chemie, plastic, farmaceutische industrie, informatica, ijzer en staal. De Italiaanse economie draaide dan ook decennialang om grote private en publieke ondernemingen die in die sectoren actief waren: Olivetti, Pirelli, ENI, Alumix en Montefibre bijvoorbeeld. Maar 40 jaar later heeft het land die leidende rol en een belangrijk aandeel in veel van die sectoren verloren. Niet als gevolg van het grote aantal kleine ondernemers. Maar omdat de grote spelers niet in staat bleken mee te gaan in de mondialisering. Italië heeft dan ook in veel branches grote moeite om internationaal competitetief te blijven. Uitzonderingen daargelaten.

Rol overheid
De CGIA roept de politiek dan ook om bedrijven beter te ondersteunen, met specifieke aandacht voor kleine en micro-ondernemingen. Bijvoorbeeld door belastingverlagingen, ook voor families, om binnenlandse uitgaven en werkgelegenheid te stimuleren.
Een specifiek praktisch probleem dat een oplossing vraagt: de publieke sector blijkt in grote mate bij te dragen aan de schuldenlast van bedrijven. De publieke sector in Italië betaalt leveranciers niet alleen ongekend laat – waarvoor CGIA naar het Europese Hof van Justitie is gestapt – maar vaak wordt de btw niet betaald. Tot voor kort gebeurde dat nog wel, zodat bedrijven hun uitgaven op korte termijn konden dekken. Maar nu dat niet langer gebeurt, kampen toeleveringsbedrijven (specifiek de kleintjes) die met de publieke sector werken, vaak met zeer ernstige liquiditeitsproblemen.

Nederland en bonsai ondernemers
Wat betekent deze Italiaanse realiteit voor het Nederlandse bedrijfsleven? Vooropgesteld: Italianen werken over het algemeen graag met Nederlanders. Die betalen tijdig. De betalen überhaupt! En er vallen duidelijke afspraken te maken met ons. Maar Italiaanse ondernemers, niet alleen de kleintjes, drijven voor een groot deel ook op de kunst van het improviseren. Bovendien zijn veel bedrijven familiebedrijven, met hun eigen hiërarchie en tradities. Het opbouwen van een zakelijke relatie, het winnen van vertrouwen… het vraagt vaak geduld en een investering in tijd en energie. Ook de taal kan voor problemen zorgen, zeker bij een familiebedrijf waar op de beslissende posities de oudere generaties zitten. Die spreken vaak geen andere talen maar zijn essentiële schakels in besluitvorming.

Kleine en micro-ondernemingen vragen dus een heel eigen benadering in het zakendoen. Loopt u ook tegen problemen aan in het contact met Italië? Assistentie gewenst in het samenwerken met Italiaanse partijen? Of plannen om ter plaatse eens een kijkje te nemen? Bureau Italia biedt praktische hulp.

Bron: CGIA